RNA processing

RNA processing#

RNA ของ eukaryotes ที่สังเคราะห์ได้จะถูกตกแต่งจาก pre-mRNA ให้กลายเป็น mRNA ที่พร้อมใช้งานโดยกระบวนการที่เรียกว่า RNA processing ที่เกิดในนิวเคลียส ในกระบวนการ RNA processing นี้ pre-mRNA จะถูกตกแต่งส่วนมากด้วยการตัดและต่อ ส่วนปลายของ pre-mRNA มีการตกแต่งโดยที่ปลาย 5’ จะมีการเติมนิวคลีโอไทด์ที่เรียกว่า cap ขณะที่ปลาย 3’ มีการเติม poly-A tail การเติมนี้ช่วยนำทางให้ mRNA ออกสู่ cytoplasm ช่วยให้ mRNA ไม่ถูกทำลาย และช่วยให้ไรโบโซมเกาะที่ปลาย 5’

image

รูปที่ 7 RNA processing, 5’ cap และ 3’ poly-A tail



ในบางกรณีส่วนประกอบที่เรียกว่า spliceosome ซึ่งประกอบด้วยโปรตีนและ RNA ชนิดที่เรียกว่า small RNA จะเข้ามาช่วยตัดและต่อสาย pre-mRNA

image

รูปที่ 8 Spliceosome



Introns บางชนิดมีลำดับเบสที่อาจควบคุมการแสดงออกของยีน ยีนบางชนิดสามารถถอดรหัสให้สาย polypeptide ได้มากกว่าหนึ่งชนิด ขึ้นอยู่กับว่าจะเอาส่วนใดของ pre-mRNA เป็น exons และเอาส่วนใดเป็น introns การเลือก intron-exon นี้เรียกว่า alternative RNA splicing ดังนั้นจำนวนโปรตีนที่สิ่งมีชีวิตสามารถผลิตได้จึงมากกว่าจำนวนยีนมาก โปรตีนมักจะมีส่วนที่มีคุณสมบัติแตกต่างกันเรียกว่าโดเมน exon ต่างกันมักจะให้โดเมนที่ต่างกันด้วย exon ที่เปลี่ยนแปลงไปจึงอาจทำให้เกิดโปรตีนใหม่ ๆ

image

รูปที่ 9 Exons และโดเมนของโปรตีน