โครโมโซมประกอบด้วยโมเลกุลของดีเอ็นเอที่อัดไปด้วยโปรตีน

ในโครโมโซมที่เป็นแท่งของ eukaryotes นั้นจะมีส่วนปลายที่เรียกว่า telomeres ซึ่งส่วนปลายที่เรียกว่า telomeres นี้ไม่ได้ช่วยป้องกันการสั้นลงของดีเอ็นเอ แต่ช่วยให้ยีนที่อยู่บนดีเอ็นเอโดยเฉพาะยีนที่อยู่ใกล้ ๆ ปลายไม่สั้นลงเร็วกว่าที่ควร การสั้นลงของปลาย terlomeres นี้มีความสัมพันธ์กับอายุ โดยเอนไซม์ telomerase ช่วยในการสร้างปลาย telomeres ในเซลล์สืบพันธุ์

รูปที่ 17 โครโมโซมที่แสดงส่วนของ telomeres ที่ถูกย้อมด้วยสีฟลูออเรสเซนส์สีแดง

เพราะเหตุใดจึงไม่พบ telomere ในสิ่งมีชีวิตพวก prokaryotes

โครโมโซมแบคทีเรียและอาร์เคียมีรูปร่างเป็นวงมีโปรตีนเกาะอยู่บ้าง โครโมโซมของสิ่งมีชีวิตพวกนี้มักขดกันเป็นแบบ supercoiled และพบได้ในบริเวณของเซลล์ที่เรียกว่านิวคลีออยด์ เนื่องจากโปรคาริโอตไม่มีนิวเคลียส โครโมโซมยูคาริโอตมีโมเลกุลของดีเอ็นเอเป็นแบบเส้น มีโปรตีนเกาะจำนวนมาก ดีเอ็นเอในเซลล์ยูคาริโอตจะจับกับโปรตีนทำให้เกิดเป็นเส้นใยโครมาติน โปรตีนที่เรียกว่าฮิสโตนมีหน้าที่จับกับดีเอ็นเอทำให้ดีเอ็นเอพันขดกันได้ เส้นใยโครมาตินที่ขดพันกันนี้เมื่อคลี่กางออกคล้ายจะดูคล้ายสายลูกปัด (beads on a string) แต่ละ“ลูกปัด” เป็นโครงสร้างที่เรียกว่านิวคลีโอโซม (nucleosome) ซึ่ง nucleosome แต่ละหน่วยประกอบด้วยโปรตีนฮิสโตนสี่ชนิด ชนิดละสองโมเลกุล ทำให้ในหนึ่ง nucleosome มีฮิสโตนทั้งสิ้นแปดโมเลกุล และปลายหางของโปรตีนฮิสโตนจะยื่นออกมาจาก nucleosome โดยที่ปลายหางของโปรตีนฮิสโตนนี้มีส่วนเกี่ยวข้องในการควบคุมการแสดงออกของยีน (gene expression)

รูปที่ 18 การบรรจุโครมาตินใน eukaryotes

เส้นใยโครมาตินมีการเปลี่ยนแปลงไปตามวัฏจักรของเซลล์ ในการแบ่งเซลล์ระยะ interphase เส้นใยโครมาตินจะมีขนาดราว ๆ 10 นาโนเมตร และบางส่วนมีขนาดราว ๆ 30 นาโนเมตรโดยการม้วนขดกันของเส้นใยโครมาติน ส่วนของโครมาตินที่มีการขดอัดกันหลวม ๆ เรียกว่า euchromatin ส่วนโครมาตินในช่วง interphase บางส่วนจะอัดกันแน่นเรียกว่า heterochromatin ซึ่งมักพบนบริเวณ centromeres และ telomeres ของโครโมโซม ส่วนที่เป็น heterochromatin ที่อัดกันอย่างหนาแน่นนี้ทำให้ยีนที่อยู่ในบริเวณนี้เกิดการแสดงออกได้ยากกว่ายีนที่อยู่ในบริเวณ euchromatin